Radyometre , radyan enerjiyi tespit etmeye veya ölçmeye yarayan alet . Terim özellikle kızılötesi radyasyonu ölçmek için kullanılan cihazlara uygulanır . Radyometreler, ölçüm veya algılama yöntemlerinde farklılık gösteren çeşitli tiplerdedir
Radyometre terimi genellikle 1800’lerin sonlarında Sir William Crookes tarafından icat edilen bir dedektör tipine atıfta bulunmak için kullanılır .
Duyarsız ve kolay kalibre edilemediği için bilimsel bir alet olarak nadiren kullanılır , ancak günümüzde kullanılan daha kesin aletlerin yolunu açmıştır.
Radyometre Nasıl Çalışır?
Radyometre, kısmi bir vakum oluşturan havanın büyük bir kısmının çıkarıldığı bir cam hazne ve ampulün içindeki dikey bir desteğe monte edilmiş bir rotordan oluşur.
Rotor, merkezi bir pivot üzerinde birbirine dik açılarla monte edilmiş dört hafif, yatay kola sahiptir; rotor yatay düzlemde serbestçe dönebilir. Her kolun dış ucuna dikey bir metal kanat monte edilmiştir.
Her kanadın bir tarafı cilalı ve diğer tarafı karartılmış; kanatlar, birinin cilalı tarafı diğerinin karartılmış tarafına bakacak şekilde düzenlenmiştir. Işınım enerjisi cilalı yüzeylere çarptığında çoğu yansır, ancak kararmış yüzeye çarptığında çoğu emilir ve bu yüzeylerin sıcaklığını yükseltir.
Kararmış bir yüzeyin yakınındaki hava bu şekilde ısıtılır ve kararmış yüzeye bir basınç uygulayarak rotorun dönmesine neden olur.
Radyometre Çeşitleri Nelerdir?
Dört tür radyometre vardır, Bunlar:
- optik radyomtre – ışık enerjisinin akışını ölçmek için;
- akustik radyometre – ses basıncını ölçmek için;
- dozimetre – belirli bir süre için gücün veya etkili iyonlaştırıcı radyasyon dozunun hesaplanan özelliklerini ölçmek için.
- radyo teleskop alıcısı.
Radyometreler yaygın olarak alfa ve beta yayan nüklidlerden kaynaklanan yüzey kontaminasyonunu izlemek için kullanılır.
Belirli bir süre boyunca alınan radyasyon dozu hakkında bilgi edinmek için en sık olarak bir dozimetre kullanılır. Ev tipi dozimetrenin çalışma prensibi, ölçüm cihazının önemli bir parçası olan bir Geiger-Muller sayacı kullanılarak gama ve beta parçacıklarının sayılmasına dayanır.
Cihazın “Arama” modu etkinleştirildiğinde, her bir parçacığın kaydı otomatik olarak etkinleştirilir. Bu işleme bir ses sinyali eşlik eder. Radyasyon seviyesi ne kadar yüksek olursa, bip sesi o kadar yüksek olur.
Bu enstrüman serisi, çevrenin ve nesnelerin radyasyon kontaminasyonunun bağımsız analizine katkıda bulunur. Cihazların kullanımı oldukça basittir ve özel veya ek teknik bilgi gerektirmez. İzin verilen radyonüklit miktarı hakkında bilgi sahibi olmak ve bu verileri cihazın gerçek okumalarıyla karşılaştırmak yeterlidir.