Astronomiyle ilgilenen herkes günün sonunda kendi teleskobunu almak ister. Astronomik gözlemler için doğru ekipmanı seçmek oldukça önemli ve zordur.
Başta şu bilinmelidir ki tüm gözlemleri yapabileceğiniz tek bir teleskop yok. Tüm teleskoplar, bir tür gözlem için özel olarak tasarlanmıştır.
Bu nedenle, teleskop satın almadan önce, öncelikle neden bir teleskopa ihtiyacınız olduğuna, onunla hangi gözlemleri yapmak istediğinize kendiniz karar verin.
Piyasada bulunan gözlem araç çeşitliliği astronomiye yeni ilgi duyan ve araç almak isteyenler için seçim yükünü de beraberinde getiriyor.
Şaşırtıcı sayıda çeşitlilik, bilgisiz bir tüketicinin ne tür bir teleskop alacağı konusunda doğru kararı vermesini zorlaştırıyor.
İster ilk teleskobunuzu satın almayı ciddi olarak düşünüyor olun, ister sadece hayal kuruyor olun, bu makale seçeneklerinizi daraltmanıza yardımcı olacaktır.
Tüm teleskoplarda ortak olan temel özellikleri keşfederek başlayacağız ve ardından bazı özel tasarımlara bakacağız.
Ayrıca, her teleskobun avantajları ve dezavantajları olduğu için özelliklerinden de bahsedeceğiz.
Teleskop Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi ilk başta ne gözlemleyeceğinizi bilmeniz gerekiyor. Bulunduğun bölgede gökyüzü ne kadar karanlık? Ne kadar deneyimli bir gözlemcisiniz?
Ne kadar bütçeniz var? Teleskobunuzu nerede muhafaza edeceksiniz ve teleskobunuz ne kadar ağır olmalı?
Bu önemli soruları yanıtlayın, piyasada neler olduğunu öğrenin ve sizi uzun yıllar tatmin edecek bir teleskop seçme yolunda ilerlemiş olacaksınız.
Herhangi bir teleskopla Ay’ın anlık görüntülerini almak kolaydır. Ancak galaksilerin ve bulutsuların fotoğraflarını almak çok zaman, sabır ve özel ekipman gerektirir.
Astronomide yeniyseniz, astrofotografi üzerinde düşünmeden önce görsel astronomide kapsamlı bir temel elde etmek akıllıca olacaktır.
Görsel gözlem için özelleşmiş bir teleskop ve astrofotografi için ayrı bir dürbün satın almak, her ikisine de uygun tek bir teleskop almaktan genellikle daha mantıklıdır.
1. Aynalı Teleskop mu Mercekli Teleskop mu Alınmalıdır?
Bu teleskop satın almak isteyenler için anahtar sorudur. Mercekli teleskopların ve aynalı teleskopların avantajlarını ve dezavantajlarını tanımlarken mümkün olduğunca objektif olmaya çalışacağız.
Mercekli teleskoplar
Mercekli teleskop, ışığı toplamak için mercek sistemi kullanan teleskoplardır.
Mercekli Teleskopların Avantajları Nelerdir?
- Uararlı merkezlemeye sahiptir. Ayarı düşmediği sürece kolay kolay bozulmaz
- Geniş görüş alanı
- Daha az ışık kaybı (objektif ve göz merceği arasında yardımcı yüzeylerin olmaması nedeniyle)
- Daha yüksek görüntü kalitesi (yardımcı yüzeylerin olmaması, )
- Toza ve ayrıca görüntü kalitesini etkileyen çeşitli yoğunluktaki hava kütlelerinin zararlı etkilerine karşı iyi koruma (çünkü kapalı bir sistemdir).
Mercekli Teleskobun Dezavantajları Nelerdir?
- Kromatik sapma (düşük görüntü netliği, renkli anahatların, şeritlerin, noktaların görünümü)
- Çok küçük bir göreceli açıklık (1:15 – 1:18 veya daha az) ve dolayısıyla küçük bir açıklık oranı
- Büyük boyutlarda oluşu sebebiyle kompakt değildir.
Aynalı teleskolar.
Aynalı teleskop, ışığı toplamak için aynaları kullanan bir teleskoptur.
Aynalı Teleskopların Avantajları Nelerdir?
- tam akromatiklik
- büyük bir göreceli açıklığa (1: 3’e kadar) ve dolayısıyla büyük bir açıklık oranına sahip olma olasılığı.
- kompaktlık (Mercekli teleskoplara göre daha küçük boyutlara sahiptirler)
- Düşük fiyat.
Aynalı Teleskobun Dezavantajları Nelerdir?
- Aynaların deformasyonuna karşı hassasiyet, (Ayna ayarı kolay bozulabilir. Bozulduğu zaman bir uzmanın düzeltmesi gereklidir.)
- Açık boru (Sistem meceklideki gibi kapalı olmadığından dolay toz vs girmesi daha kolaydır. Bakımı mercekliye göre zordur.)
- aynaların karşılaştırmalı kırılganlığı (karartma, görüntü bozulur)
- şiddetli ışık kaybı (aynalı teleskop iletimi nadiren %60-70’i geçer)
- taşındığında katlanması daha kolay
- ters görüntü (Görüntü ters oluştuğu için yer gözlemlerinde sorun oluşturabilir).
Katadioptrik teleskoplar
Katadioptrik teleskopların hem aynaları hem de mercekleri vardır.
Katadioptrik Teleskopların Avantajları Nelerdir?
- kompaktlık
- görüş alanının tüm genişliği boyunca mükemmel görüntü
- akromatiklik
- toza ve çeşitli hava akışlarına karşı iyi koruma (boru hava geçirmez şekilde kapatılmıştır).
Katadioptrik Teleskobun Dezavantajları Nelerdir?
- yüksek ışık kaybı
- ağırlık
- termal stabilizasyon için daha uzun süre gereklidir
- yüksek fiyat.
Teleskopların Gözlem Alanları Nelerdir?
Mercekli Teleskoplar ile Hangi Gözlemler Yapılabilir?
Ay, gezegenler, ikili yıldızlar, karasal nesneler
Aynalı Teleskoplar ile Hangi Gözlemler Yapılabilir?
Gerin uzay nesneleri (galaksiler, bulutsular ve kümeler), astrofotografi.
Teleskopların Genel Özellikleri Nelerdir?
Teleskop seçerken dikkat etmeniz gereken ana özellikler şunlardır: lens çapı (diyafram), odak uzaklığı, büyütme, çözünürlük, teleskop nüfuz gücü, montaj tipi.
Objektif Çapı Nedir?
Mercek çapı ne kadar büyük olursa, bu teleskopla o kadar küçük nesneler görülebilir. Açıklık, hesaplanan maksimum yararlı büyütme ile yakından ilişkilidir: 2 x D, burada D, milimetre olarak ifade edilen açıklıktır.
Yani 70 mm lensli bir teleskop için maksimum faydalı büyütme x140 olacaktır.
Lensin Odak Uzaklığı Nedir?
Teleskobun açıklık oranı (lens çapının odak uzunluğuna oranı) bu parametreye bağlıdır. Genellikle değerin karşılığını bulabilirsiniz.
Göreceli açıklık (odak uzunluğunun merceğin çapına oranı). Burada doğrudan bir ilişki vardır: teleskop hedefinin göreli açıklığı ne kadar büyükse, açıklık oranı da o kadar yüksek olur.
Diyafram, astrofotografide önemli bir rol oynar. Yüksek diyafram, soluk astronomik nesneleri fotoğraflarken daha kısa deklanşör hızlarını, tüm cihazın daha büyük bir kompaktlığını ve düşük büyütmeli gözlemler için daha iyi koşulları garanti eder.
Büyütme Oranı Nedir?
Teleskobun en küçük maksimum yararlı büyütmesi 0.15xD olarak tanımlanır, en büyük maksimum yararlı büyütme 2xD’dir, burada bu sefer D mm cinsinden objektif çapıdır.
Bir teleskobun büyütmesi, F / f olarak tanımlanır; burada F, teleskop hedefinin odak uzunluğu ve f, teleskop göz merceğinin odak uzunluğudur.
Güçlü büyütmeler, ince ayrıntıların görülmesi gerektiğinde ayı ve gezegenleri gözlemlemek için iyidir; zayıf büyütmeler ise yıldız kümelerini, bulutsuları, galaksileri ve kuyruklu yıldızları gözlemlemek için iyidir.
Çözünürlük
Çözünürlük, bir teleskopla ayrı ayrı ayırt edilebilen nokta nesneler arasındaki minimum açısal mesafedir.
Çıplak göz, en az 2 ‘ açısal mesafeye sahip iki yıldızı ayırt edebiliyorsa, teleskop bu sınırı azaltmanıza izin verir.
Teleskobun Keskinliği
Bu özellik, en iyi gözlem koşulları altında bir teleskopla görülebilen en sönük yıldızın sınırlayıcı büyüklüğü ile karakterize edilir.
| Objektif çapı, mm | Sınırlayıcı büyüklük |
| 60 | 11,0m |
| 100 | 12,1m |
| 200 | 13,6 m |
| 500 | 15.6m |
| 1000 | 17,1m |
Montaj Çeşitleri
Teleskop takmak ve hareket ettirmek için kullanılan mekanik cihazlardır. Teleskop montajında kullanılan montaj parçaları gözlem kaliteniz açısından oldukça önemlidir.
Azimut ve ekvator olabilir. Azimut montajının dezavantajı, Dünya’nın günlük dönüşü nedeniyle gök küresi boyunca hareket eden uzay nesnelerini izlemek için, teleskobun farklı değişken hızlarda her iki eksen etrafında aynı anda döndürülmesi gerektiği gerçeğidir. Bu nedenle, bu montaj öncelikle zemin nesneleri için uygundur.
Bu sorun, teleskobu göksel ekvator düzleminde döndürerek dünyanın dönüşünü telafi etmek için tasarlanmış ekvator montajı ile çözülür.
Teleskop satın almadan önce anahtar sorular Nelerdir? :
- Ne izlemeyi planlıyorum?
- Gözlemleri nerede yapmayı planlıyorum (odanın ölçeği, taşınabilirlik bir rol oynuyor)?
- Ne kadar bütçem var?
Teleskopla ne görmek istediğinize kendiniz karar verirsiniz ve sizin için hangisinin daha uygun olduğuna karar verirsiniz.
Aynalı teleskop mu mercekli teleskop mu almalıyım?
Bu soruya karar vermediyseniz, size şu şekilde yardımcı olabilirim. Eğer yeni başlıyorsanız, Ay ve gezegenleri gözlemlemek size bir süre yetecekse ilk tercihiniz mutlaka 70-100 mm açıklığa sahip mercekli bir teleskop olmalıdır.
Biraz tecrübeniz var veya bu işte ilerlemek isteyenlerdenseniz. Aynalı teleskop sizin için doğru tercih olacaktır.
Ayrıca nerede gözlem yapacağınız da seçim yapmanızda oldukça etkili bir etkendir.
Küçük bir balkonda gözle yapacaksanız bu durumda aynalı teleskop almalısınız. Mercekli teleskopla gözlem yapabilmeniz için daha geniş bir alana ihtiyacınız olacaktır.
Gözlem yapmak için seyahat edecek ve farklı bölgelere astronomik gözlem gezileri yapmayı düşünüyorsanız aynalı teleskop mantıklı olacaktır.