Çimlenmeye etki eden faktörler su(nem), uygun sıcaklık ve oksijendir. Tohumun çimlenebilmesi için öncelikle su alarak şişmesi ve kabuğunu kırması gerekiyor. Bunu yapabilmesi için uygun sıcaklığın (15-30 oC ) olması lazım. Oksijen ile de solunum yaparak çimlenmek için gerekli enerjiyi üretebilmesi gerekiyor.
Çimlenme Nedir?
Çimlenme, tohum içerisindeki embriyonun uygun şartlar altında kabuğunu kırıp ana bitkiye benzer bitki oluşturma aşamasıdır. Tohum, daha öncesinden döllenmiş bir yumurta olduğu için bitkinin tüm özelliklerini barındırır. Ancak kabuğu içerisinde uyku halinde olduğundan yeni bitkiyi oluşturamaz.
Çimlenerek yeni bitkiyi oluşturmak için yukarıdaki belirtilen şartların gerçekleşmesi gerekir.
Çimlenmeye Etki Eden Faktörler Deneyi
Bardak, pamuk, su ve çeşitli ortamlar kullanılarak çimlenmeye etki eden faktörler deneyi yapılabilir. Daha önceki yazılarımızda kontrollü deney hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştik. Çimlenmeye etki eden faktörleri kontrollü deney düzenekleri hazırlayarak net bir şekilde gözlemleyebilirsiniz.
Çimlenemeye Etki Eden Faktörle Deney Malzemeleri
- 6 adat karton bardak veya herhangi bir kap
- Her kaba 3 er tane konulacak toplam 18 adet tohum (fasluye, nohut veya mercimek olabilir)
- Su
- Çeşitli ortamlar
- Soğutucu(Buzdolabı)
Çimlenmeye Etki Eden Faktörler Deneyi Nasıl Yapılır?
Öncelikle 6 adet kutu içerisine 3’er tane tohumu koyuyoruz. Ardından hepsinin üzerine tohumları kapatacak şekilde bir parça pamuk koyuyoruz. Bardakların üzerine uygulanacak işlemleri yazıyoruz.
Her bir düzeneğe farklı işlem uygulanacağı için mutlaka bardakların yazılı olması gerekiyor. Kontrollü deneyin mantığında her şeyin aynı yalnızca bir şeyin farklı (bağımsız değişken) olması gerekir. Bu nedenle deney düzeneklerimizde aşağıdaki adımları uygulamak doğru kontrollü deneyler hazırlamanıza yardımcı olacaktır.
1 numaralı kutuya yalnızca pamuk koyarak oda sıcaklığında Güneş ışığını alan bir noktaya koyun.
2 numaralı kutuyu her gün bir kaç damla su ile pamuğu nemlendirecek şekilde 1 numaralı kutuyla aynı ortama koyun. Burada tüm değişkenlerin aynı olduğuna yalnızca su (nem) faktörünün farklı olduğuna dikkat ediniz.
3 numaralı kutuyu tıpkı 2 numarada olduğu gibi nemli pamukla oda sıcaklığında Güneş ışığını alan bir konuma yerleştirin.
4 numaralı konumu da aynı şekilde nemli pamukla oda sıcaklığında ancak karanlık (olabildiğince zifiri karanlık) bir konuma yerleştirin. Bu deney düzeneğinde de tek fark ışık olduğuna dikkat edin.
5 numaralı kabı da tıpkı 4 numarada olduğu gibi nemli pamukla oda sıcaklığında karanlık bir bölgeye koyun.
6 numaralı kabı nemli pamukla buzdolabınıza yerleştirin. Bu iki deney düzeneğinde de tek farkın ortam sıcaklığı olmasına dikkat edin.
Hazırladığınız bu deney düzeneklerini 10 günün ardından inceleyin.
Çimlenmeye Etki Eden Faktörler Deneyinin Sonucu
Deney sonucunda suyun ve sıcaklığın çimlenmeye etki ettiğini kesin olarak kanıtlamış oluyoruz. Ev ortamında tamamen havasız bir ortam oluşturulamayacağından çimlenmek için gerekli olan Oksijen faktörünü denemek biraz güç olabilir. Çimlenmeye Etki Eden Faktörlerden oksijeni test etmek isteyenlere aşağıda bir yöntemden bahsedeceğim.
Deney sonucunda susuz ve soğuk ortamdaki tohumların çimlenmediği, diğer ortamlarda çimlenmenin gerçekleştiği görülüyor. En çok karıştırılan ışık faktörünün çimlenmek için gerekli olmadığını da bu deney ile ispatlamış oluyoruz.
Sonuçta toprağın da altında ışık olmamasına rağmen çimlenme gerçekleşiyor.
Fotoğrafta dikkat edilecek en güzel ayrıntılardan bir tanesi de soldan 3. kap olan karanlıktaki tohumun çimlenmesi. Görüldüğü üzere karanlıktaki tohum çimlenmiş ancak sağındaki diğer 3 tohum gibi sağlıklı şekilde gelişememiş. Yaprak oluşumunda eksiklik, yeşil renk tonunda açıklıklar meydana gelmesinin sebebi ise bitkinin bulunduğu ortamda ışığın olmaması sebebiyle fotosentez yapamamış olmasıdır.
Bitkiler fotosentez yapamadığı takdirde ölürler. Resimdeki bitkinin bulunduğu ortam karanlıkmış ancak zifiri karanlık değil. Bu nedenle bitki sızan küçük ışık huzmesini kullanarak hayatta kalmayı başarabilmiş.
Çimlenme Deneyinde Oksijen Etkisi Nasıl Test Edilir?
Oksijenin etkisini araştırmak için çimlenmek için uygun tam oluşturup oksijen faktörünü ortadan kaldırmamız gerekecek. Bunun için 2 bardaktan birincisini nemli pamuk ve oda sıcaklığında hava alan bir ortama koyarken. Aynı koşullardaki nemli, oda sıcaklığında ancak vakumlu poşet içerisinde vakumlanış tohumları yerleştirip gözlemlemeniz gerekecek.
Vakum poşeti içerisinde tohumlar varken düzgün şekilde havası alınırsa çimlenmenin gerçekleşmediğini göreceksiniz.